Akademik Veri Yönetim Sistemi
ilâhiyât, Ankara, 2020
Yakın zamanda çok yakın bir arkadaşım ağır bir hastalık geçirmişti. Durumunu öğrenmek için bir akrabasına, “Durumunda bir gelişme var mı?” diye sormuştum. “Ne diyeyim ki” dedi. Kendisine, “doktorun söylediği şeyi söyleyebilirsin” deyince, dinî başa çıkma stratejisini ifade eden şu cümlelerle karşılık verdi: “Allah ’tan umut kesilmez. Doktora kalırsa umut yok, ama bize kalırsa var.” Bilindiği üzere insan, hayatın olağan akışı içerisinde, kendisini sıkıntıya sokan pek çok durumla karşılaşır. Zira hayatta yaşanan acılar, bir yol kazası değil, hayatın bizzat kendisidir. Bu tür olumsuzluklar bazen insanın kendi seçimleri sonucu ortaya çıkarken bazen de ölüm ve deprem gibi onun kontrolü dışında gerçekleşebilir. Ancak insanı strese sokan, ona acı ve ıstırap veren bu tür olayların varlığı, insanın başa çıkma süreçlerini aktive eder. Zira insan, kendisine acı veren bu gibi durumlarla karşılaştığında kendisini hayata bağlayan hedeflerinin zarar gördüğünü ya da en azından tehdit edildiğini düşünür. Böylece o, problemin çözümü için bir şeyler yapmayı ifade eden aktif başa çıkma , problemi bilinçaltına atarak çözmeyi ifade eden kaçınmacı başa çıkma ve acı veren olayların değiştirilemediği durumlarda olaya verilen tepkinin değiştirildiği duygusal odaklı başa çıkma gibi seküler başa çıkma mekanizmaları yanında, kendi inancından hareketle yukarıda ifade edildiği gibi dinî başa çıkma mekanizmalarını da kullanabilir. Zira din , yaşanan olumsuz yaşam olaylarıyla karşılaşan insanın sadece duygularını yönetmekle kalmaz, ayrıca ona geniş bir anlamlandırma sistemi de sunar. Acı olgusu hayatın bir gerçeği olmakla birlikte Din Psikolojisi bağlamında bu kavramla ilgili çalışmaların yetersizliği dikkatlerden kaçmamaktadır. Her ne kadar deprem gibi doğal afetlerin, engellilik ve depresyon gibi insanın ruh sağlığını olumsuz etkileyen durumların dindarlık olgusuyla ilişkisinin ele alındığı akademik çalışmalarda, ifade edilen durumların neden olduğu acının din ve dindarlık olgusuyla ilişkilerine satır aralarında değinilse de bu durum, acı gibi hiçbir canlı varoluşun kendinden kaçamadığı bir olgunun anlaşılması için yeterli değildir. Bu nedenle acı kavramının bizatihi kendisinin tecrübî çalışmalarda ele alınarak incelenmesinin önemli olduğu düşünülmektedir. Böyle bir düşüncenin ürünü olan bu çalışmanın ortaya çıkmasına metinleri okuma nezaketinde bulunanarak önemli katkılar sunan ve akademik gelişiminde oldukça kıymetli bir yer tutan Prof. Dr. Faruk KARACA’ya şükranlarımı sunuyorum.
Yine çalışma metnini okuma nezaketinde bulunan mesai arkadaşlarım Doç. Dr. Halil BALTACI ve Prof. Dr. Nizamettin PARLAK’a çok teşekkür ediyorum. Aynı şekilde desteklerini esirgemeyen Doç. Dr. Osman TAŞTEKİN, Prof. Dr. Mustafa ALICI ve Prof. Dr. Ali KANDEMİR’e, bu kitabın isminin konulmasına yayımlamış olduğu “Tanrım Bana Yardım Et” isimli makaleleriyle ilham kaynağı olan, başa çıkma ve özellikle de dinî başa çıkma literatürüne hatırı sayılır bir katkı sunan Kenneth I. PARGAMET’e, ayrıca bu çalışmanın verilerinin toplanmasında başta öğrencilerim olmak üzere emeği geçen herkese şükranlarımı sunuyorum.
Dr. Öğr. Üyesi Fatih KANDEMİR
Erzincan-2020