Akademik Veri Yönetim Sistemi
Sosyal & Beşerî Bilimler Alanında Akademik Çalışmalar II, Fevzi ÇAKMAK, Editör, Gece Kitaplığı, Ankara, ss.357-372, 2023
Üniversiteler, toplumda bilgi üreten ve eğitim odaklı merkezi bir role sahiptir. Bu nedenle afetlerden kaynaklanan risklerin azaltılması konusunda katkıda bulunmak için benzersiz bir konuma sahiptir. Üniversitelerin afet ve acil durum hazırlığı, sağlık ve güvenlik olmak üzere disiplinlerarası pek çok alanda bilginin araştırılması, üretilmesi ve geliştirilmesinde önemli bir rolü bulunmaktadır.
Aşırı hava olayları ile doğa ve insan kaynaklı tehlikelerden kaynaklanan afetler, insan sağlığı ve refahı ile gelişme kapasitesi için her zaman bir tehdit olmuştur. Özellikle son yıllarda, iklim değişikliği ve aşırı hava olayları ile dünyanın pek çok yerinde afet olaylarının sıklığı, şiddeti, ölçeği ve karmaşıklığında ciddi artışlar söz konusudur. Birden fazla ve üst üste gelen afetlerle başa çıkmanın zorlukları karşısında afet yönetimi literatürüne girişi çok da eskiye dayanmayan afet direnci kavramının önemi artmaya başlamıştır. Dirençlilik kavramı, psikoloji, siyaset, ekonomi, mühendislik, enerji sistemleri, afet ve risk yönetimi ve şehir planlama dâhil ancak bunlarla sınırlı olmamak üzere çok çeşitli disiplinlerde kullanılmış ve uygulanmıştır. Bu nedenle, tanımları ve yorumları da benzer şekilde geniş ve çeşitlidir. Dirençlilik, bir bireyin, bir hane halkının, bir toplumun ya da daha büyük bir yapının strese ve şoka daha iyi direnmek için sahip olduğu doğal güç ve bu varlığın kendini riskle karşılaştıktan sonra hızla toparlanmasıdır. Başka bir tanıma göre dirençlilik, bir sistemin krizleri kendi kaynaklarıyla yönetme ve hatta kendi kendini geliştirme ve iyileştirme amaçları için söz konusu kaynakları kullanma yeteneğidir.
Afet ve acil durumlara yönelik mevcut risk senaryoları dâhilinde gelecekteki dirençliliği sağlamak için aynı zamanda yeni bilgi ve düşünceye de ihtiyaç vardır. Bu anlamda üniversitelerin önemli rolleri bulunmaktadır. Bu roller, 2015-2030 yıllarını kapsayan Afet Risk Azaltma Sendai Çerçevesi’nde şu şekilde açıklanmıştır. Yerel, bölgesel ve ulusal uygulamalara yönelik araştırmaları artırmak, yerel topluluklar ve yetkililer tarafından gerçekleştirilen eylemleri desteklemek ve karar alma sürecinde politika ve bilim arasındaki arayüz olmaktır. Bu anlamda üniversiteler, diğer paydaşlarıyla birlikte değişen tehlikeler ve risklere karşı etkin mücadele edebilmelidir. Afet yönetiminin her aşamasında görev ve sorumluğu olan üniversiteler, doğrudan veya dolaylı olarak kampüs afet ve acil durum yönetim faaliyetlerini benimseyerek hem kendi içinde hem de bölgesel ve ulusal düzeyde afet dirençliliğine destek vermelidir.