Akademik Veri Yönetim Sistemi
Spor Bilimleri Araştırmaları Dergisi, cilt.7, sa.1, ss.174-196, 2022 (Hakemli Dergi)
Irk ıslahı bilimi olarak tanımlanabilen öjeni, mükemmel ve üstün insan toplulukları meydana getirmeyi amaçlayan politikalar içermektedir. Dolayısıyla öjeni, bireylerin ve toplumun devlet tarafından yeniden biçimlendirildiği bir politikadır. Yirminci yüzyılda yayılmaya başlayan öjenik politikalar, genellikle sağlık, nüfus, beden terbiyesi ve spor alanlarında karşımıza çıkar. Türkiye’de öjenik uygulamalar erken Cumhuriyet Türkiyesi döneminde, İkinci Dünya Savaşı öncesinde görülse de öjenik eğilimlere geç Osmanlı döneminde rastlanılmaktadır. Çalışma Geç Osmanlı döneminde başlayan beden siyaseti ve öjenik eğilimlerin erken Cumhuriyet Türkiyesindeki beden terbiyesi ve spor konuları üzerine etkilerini içermektedir. Bu kapsamda resmî öjenik politikaların en açık bir kanıtı olan 3530 Sayılı Beden Terbiyesi Kanunu incelenmiştir. Bu kanun günümüz Türkiyesinin spor örgütlenmesinin de temeli kabul edilmektedir. Çalışmanın amacı beden terbiyesi ve spor alanlarında öjeni düşüncesinin, geç Osmanlı döneminden erken Cumhuriyet Türkiyesine gelişim seyrini ve Beden Terbiyesi Kanunu’nun öjenik boyutlarını ortaya koymaktır. Böylelikle erken Cumhuriyet Türkiyesinde öjenik spor politikaları okumalarının daha anlaşılır kılmak amaçlanmaktadır. Çalışmanın yöntemi belirtilen dönemi kapsayan beden politikaları ve öjeni konularına dair çalışmalar üzerine yapılan bir literatür araştırmasına dayanmaktadır ve doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Geç Osmanlı ve erken Cumhuriyet dönemlerine dair aile, nüfus, spor, sağlık ve beden ile ilgili politika ve yasal düzenlemelerine ilişkin kitap, makale, tez vb. gibi belgeler veri kaynağı olarak kullanılmıştır. Ayrıca Beden Terbiyesi Kanunu’nun ruhunu ortaya koyan TBMM Zabıt Ceridelerinden bilhassa faydalanılmıştır.
IEugenics, which can be defined as the science of eugenics, includes policies aimed at creating perfect and superior human
societies. Thus, eugenics is a policy in which individuals and society are reformed by the state. Eugenics, which began to
spread in the twentieth century, has been on the rise in nation-states, especially before the World War II. Eugenic policies,
which began to spread in the twentieth century, are usually encountered in the fields of health, population, physical education
and sports. Although eugenic practices were observed in Turkey during the early Republican Turkey, before the World War
II, eugenic tendencies were encountered in the late Ottoman period. The study includes the effects of physical education and
eugenics trends that started in the late Ottoman period on physical education and sports issues in early Republican Turkey. In
this context, the Physical Education Law No. 3530, which is the clearest evidence of official eugenic policies, has been
examined. This law is also considered the basis of the organization of sports in modern Turkey. The aim of the study is to
reveal the course of development of eugenics thought in the fields of physical education and sports from the late Ottoman
period to the early Republican Turkey and the eugenic dimensions of the Physical Education Law. Thus, it is aimed to make
it more understandable for students to read eugenic sports policies in early Republican Turkey. The method of the study is
based on a literature review on studies of body policies and eugenics issues covering the specified period and the document
review method was used. Books, articles, dissertations, etc. on the policies and legal regulations related to the family,
population, sports, health and body related to the late Ottoman and early Republican periods such documents were used as
data sources. In addition, the records of the Grand National Assembly of Turkey, which reveal the spirit of the Physical
Education Code, have been used in particular