Genel Eğitim Lisans Programlarındaki Öğretmen Adaylarının Özel Eğitimle İlgili Bilgi Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Aydın O., Yılmaz N.

33. Ulusal Özel Eğitim Kongresi, Trabzon, Türkiye, 25 - 27 Ekim 2023

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Trabzon
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Genel Eğitim Lisans Programlarındaki Öğretmen Adaylarının Özel Eğitimle İlgili Bilgi Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

“En az kısıtlayıcı eğitim ortamı” ilkesinin benimsenmesiyle birlikte tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de kaynaştırma uygulamaları giderek yaygınlaşmıştır. Milli Eğitim Bakanlığı’nın yayımladığı son veriler dikkate alındığında özel gereksinimli öğrencilerin yaklaşık %75’i genel eğitim sınıflarında öğrenim görmektedir. Ancak, genel eğitim öğretmen adaylarının lisans eğitimlerinde aldıkları zorunlu ders olan “özel eğitim ve kaynaştırma” dersi dışında özel eğitimle ilgili başka bir zorunlu ders almamalarının bu öğretmen adaylarının özel eğitim konusunda ne kadar yeterli donanımla öğretmenlik programlarından mezun olmalarını sağladığı sorgulanabilir olmaktadır. Bu sorgulamadan yola çıkarak, bu çalışmada genel eğitim lisans programlarında öğrenim gören ve tüm programlarda zorunlu lisans dersi olan “özel eğitim ve kaynaştırma” dersini başarıyla tamamlayan öğretmen adaylarının özel eğitim konusunda; (a) özel eğitim ve özel gereksinimli öğrencilere ilişkin genel bilgi düzeylerini, (b) özel eğitim uygulamaları konusunda bilgi düzeylerini ve (c) bireyselleştirilmiş eğitim programlarına ilişkin bilgi düzeylerini değerlendirmek amacıyla bir çalışma gerçekleştirilmiştir. Bilgi düzeylerinin çok boyutlu değerlendirilmesini sağlamak amacıyla Bloom Taksonomisi alt boyutlarından hatırlama, kavrama, uygulama, analiz etme ve değerlendirme boyutları dikkate alınarak üç kategorideki bilgi düzeylerini değerlendirmek için toplam 60 adet çoktan seçmeli soru maddeleri oluşturulmuş ve bu sorular aynı üniversitede eğitim gören ve “özel eğitim ve kaynaştırma” dersini başarıyla tamamlayan öğretmen adaylarına çevrimiçi platformda iletilmiştir.

Öğretmen adaylarının verdikleri yanıtlar puanlanarak çeşitli değişkenler açısından bazı istatistiksel testler kullanılarak incelenmiştir. Elde edilen bulgular, öğretmen adaylarının özel eğitim konusunda genel bilgi düzeylerinin daha ileride olduğunu, özel eğitim uygulamaları ve BEP’e ilişkin bilgi düzeylerinin ise daha zayıf kaldığını göstermiştir. Ayrıca, kadın katılımcıların her üç bilgi testine verdikleri yanıtların doğruluk oranlarının erkek katılımcılardan anlamlı derecede ilerde olduğu tespit edilmiştir. Bunun yanısıra, “özel eğitim ve kaynaştırma” dersini deprem öncesinde yüz yüze alarak başarılı olan ilgili lisans programlarındaki öğretmen adaylarının her üç bilgi testinden aldıkları puanların deprem sonrasında çevrimiçi katılım göstererek “özel eğitim ve kaynaştırma” dersinde başarılı olan ilgili lisans programlarındaki katılımcılardan anlamlı düzeyde ilerde olduğu görülmüştür. Bulgular, alanyazın dikkate alınarak tartışılmış olup çalışma sonunda genel eğitim öğretmen adaylarını özel eğitim konusunda daha yeterli kılmak için lisans programlarına ilişkin gerçekleştirilebilecek çeşitli düzenlemelerden söz edilmiştir.

 Anahtar Kelimeler: Genel eğitim, özel gereksinimli öğrenciler, kaynaştırma, bilgi düzeyleri, öğretmen eğitimi

Investigation of Knowledge Levels of Teacher Candidates in General Education Undergraduate Programs About Special Education in Terms of Various Variables

With the adoption of the principle of "least restrictive educational environment", inclusion practices have become increasingly widespread in our country, as well as all over the world. Considering the latest data published by the Ministry of National Education, approximately 75% of students with special needs are studying in general education classes. However, the fact that general education teacher candidates do not take any other compulsory course on special education other than the "special education and inclusion" course, which is the compulsory course they take in their undergraduate education, makes it questionable how well equipped these teacher candidates are in special education to graduate from teaching programs. Based on this questioning, in this study, teacher candidates studying in general education undergraduate programs and successfully completing the "special education and inclusion" course, which is a compulsory undergraduate course in all programs, about special education; A study was conducted to evaluate (a) general knowledge levels about special education and students with special needs, (b) knowledge levels about special education practices, and (c) knowledge levels about individualized education programs. In order to provide a multidimensional evaluation of knowledge levels, a total of 60 multiple-choice questions were created to evaluate the knowledge levels in three categories, taking into account the Bloom Taxonomy sub-dimensions of remembering, comprehending, applying, analyzing and evaluating. It was delivered to teacher candidates who successfully completed the "inclusion" course on the online platform.


The answers given by the teacher candidates were scored and examined using some statistical tests in terms of various variables. The findings showed that the general knowledge levels of teacher candidates about special education were more advanced, while their knowledge levels regarding special education practices and IEP remained weaker. In addition, it was determined that the accuracy rates of female participants' answers to all three knowledge tests were significantly ahead of male participants. In addition, the scores of teacher candidates in the relevant undergraduate programs who took the "special education and inclusion" course face-to-face before the earthquake and were successful in all three knowledge tests were significantly ahead of the participants in the relevant undergraduate programs who were successful in the "special education and inclusion" course by taking online participation after the earthquake. has been seen. The findings were discussed by taking the literature into consideration, and at the end of the study, various arrangements that could be made regarding undergraduate programs to make general education teacher candidates more competent in special education were mentioned.

 Key Words: General education, students with special needs, inclusion, knowledge levels, teacher training