Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Moldir ALKHAN
Danışman: Ali Kandemir
Özet:
Bu çalışmada Fritillaria assyriaca Baker subsp. Assyriaca (Donuk Lale) (Liliaceae)’nin üreme biyolojisi üzerine ön çalışmalara yer verilmiştir. Dünyada yaklaşık 130 türü bulunan Fritillaria L (Terslale) cinsinin 34 kadarı süs bitkiciliğinde kullanılmaktadır. Cinsin Türkiye'de ise 39 taksonunun doğal yayılışı bulunmaktadır. Cinsin bu denli çeşitli olmasına ve koruma altına alınması gereken taksonları ihtiva etmesine rağmen türlerin üreme biyolojisinin anlaşılması ve korunmasına yönelik çalışmaların yetersiz olduğu görülmüştür. Koruma çalışmalarında türe ait üreme biyolojisi anlaşılmadan yapılan çalışmalar yeterince verimli olmamaktadır. F. assyriacasubsp. assyriacadoğal olarak Türkiye’de yayılış göstermekte olup, bahçe ortamında da yetiştirilebilmektedir. Uygulama bahçesinde 5 farklı kontrol grubu oluşturarak yürütülenbu çalışmada taksonun tozlaşma ve üreme başarısına ait sonuçlar elde edildi. Tozlaştırıcı kimliği, polen sayıları, polen canlılıkları ve tohum taslağı sayıları çeşitli arazi ve laboratuvarprtotokolleri ile tespit edilmeye çalışıldı. Ayrıca taksonun verimliliğini artıran tozlaşma çeşidi hakkında veriler toplandı. Buna göre F. assyriacasubsp. assyriaca’nınkendine tozlaşmaya (otogami) kapalı olduğu, ortalama polen sayısının çiçek başına 240.000 ± 10.000, tohum taslağı sayısının ise 162 ± 6 olduğu tespit edilmiştir. Taksonun kültür ortamında temel tozlayıcısının ise bal arıları (Apis mellifera) olduğu gözlenmiş ve başka herhangi bir tozlaştırıcının ziyareti tespit edilmemiştir. Ayrıca türün polen canlılık oranının yapılan asetokarmin boyası testinde % 96 olarak bulunmuştur.