Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: İdris SARI
Danışman: Ali Kandemir
Özet:
Etkileri gün geçtikçe daha fazla yaygınlaşan küresel iklim değişikliğine karşı endemik bitki türlerini koruma çabalarında henüz istenilen yeterliliğe erişilememiştir. Ferulago glareosa, Kemah, Erzincan, Türkiye’de yaşayan nadir endemik türlerimizden biridir. Bu çalışmada ilk olarak türün üreme sistemi, ziyaretçileri, meyve dağılımı, fidelerin populasyonlara katılması, toprak tohum bankası ve populasyon modellemesi gibi üreme ekolojisi ayrıntıları araştırıldı. Daha sonra türün habitat uygunluk modellemesi ve iklim değişikliği modellemeleri maksimum entropi yaklaşımı kullanılarak gerçekleştirildi. Tür için elde edilen çok sayıdaki tür dağılım modelleri arasından en uygun olanının seçiminde, modele ait eğitim veri seti ve test veri seti ROC değerleri arasındaki standart sapma değerleri dikkate alındı. Türün çiçek ödüllerinin tüm ziyaretçilere açık, ziyaretçilerinin bazılarının türün meyve tutumuna zararlı, üreme sisteminin geitonogam, ksenogam, tohum bankasının kısa-süreli kalıcı olduğu belirlendi. Ayrıca türün yaşam alanındaki konumsal ve zamansal varyasyonların türün çoğalma başarısında oldukça etkin olduğu saptandı. Türün meyveleri ve böcek ziyaretçilerinden biri arasında mimikrinin özel bir formu olan mimesis olduğu belirlendi. F. glareosa için elde edilen habitat uygunluk modeli (ROC: 0,970-0,968) incelendiğinde türün dağılımına etki eden çevresel faktörler; en soğuk çeyreğin ortalama sıcaklığı ve eğim olarak saptandı. Modelleme çalışmalarından elde edilen öngörülerde türün yayılış alanının yakın gelecekte bile uygun olamayabileceği görüldü. Özetle bu çalışmada, ''yaklaşan en büyük tehlikelerden biri olan iklim değişikliğine karşı endemik bitki türlerini nasıl hazırlamalıyız'' sorusunun yanıtı aranarak, endemik türlerimizin korunmasına yönelik önerilerde bulunuldu.